سلول های بنیادی

سلول های بنیادی حداقل با دومشخصه زیر از سایر سلول ها متمایز می شوند:

1-توان نوسازی (self – renewing) که از ویژگی‌های مهم آن قدرت تکتیر نامحدود است.

۲-پر توانی (Pluri Potency) که تحت شرایط مناسب این سلول‌ها قادرند در محیط آزمایشگاهی و یا در موجود زنده انواع مختلفی از سلول را به وجود آوردند.
بنابراین هر سلولی که این دو ویژگی را داشته باشد سلول بنیادی یا stem cell خوانده می‌شود. این سلول‌ها در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن ناشی از آسیب و جراحت موثرند و می‌توانند درون بافت‌های آسیب دیده‌ای که بخش عمده سلول‌های آن‌ها از بین رفته است پیوند شوند و جایگزین سلول‌های آسیب دیده شده و آن‌ها را ترمیم کنند.

سلول‌های بنیادی را بر اساس ویژگی و منشا آن‌ها به ۳ دسته تقسیم می‌کنند:

۱. سلول‌های بنیادی جنینی (Embryonic Stem Cell): این سلول‌ها در مرحله بلاستوسیست که یکی از مراحل جنینی است گرفته می‌شوند و توانایی ساخت همه بافت‌ها و اندام‌های بدن یک فرد کامل را دارا هستند.

۲. سلول‌های بنیادی بالغین (Adult Stem cell): این سلول‌ها‌‌ همان طور که از نامشان مشخص است پس از تولد از فرد گرفته می‌شوند. این سلول‌ها را می‌توان از بافت مغز استخوان یک فرد سالم استخراج کرد. مغز قرنیه، کبد و پانکراس از جمله بافت‌های بزرگسالان محسوب می‌شوند که واجد این نوع سلول بنیادی هستند.

۳. سلول‌های بنیادی خون بندناف (Cord blood stem cell): خون بندناف خونی است که پس از تولد در بند ناف و جفت باقی می‌ماند و همراه آن به دور انداخته است. این خون علاوه بر سلول‌های خونی منبعی غنی از سلول‌های بنیادی خون ساز است. سلول‌های بنیادی خون ساز می‌توانند باجایگزین شدن در مغز استخوان فرد بیمار، تامین کننده سلول‌های خونی جدید باشند. ویژگی مهم سلول‌های خونی بند ناف عدم تکامل سلولهای خونی از جمله لنفوسیت‌های آن است که درنتیجه احتمال رد پیوندهای انجام شده با این سلول‌ها در مقایسه با پیوند مغز استخوان بسیار کمتر خواهد بود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که سلول‌های بنیادی خون ساز توانایی تمایز به سایر سلول‌ها را نیز دارند که می‌توانند افق جدیدی را برای درمان بیماری‌ها در آینده‌ای نه چندان دور ترسیم کنند